Komu przysługuje zachowek
Zachowek należy się zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy.
Wysokość należnego zachowku
Z tytułu zachowku,jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – należą się dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.
Doliczenie darowizny
Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie przepisów Kodeksy cywilnego, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.
Roszczenie o zapłatę zachowku
Uprawnionemu do zachowku przysługuje przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu.
Sąd właściwy w sprawie o zachowek
Powództwo z tytułu zachowku, wytacza się wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli miejsca jego zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. W zależności od wartości przedmiotu sporu, sprawę o zapłatę zachowku należy skierować do sądu rejonowego, a w przypadku gdy wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych – do sądu okręgowego, przy czym od 01.07.2023 r. następuje zmiana progu wartości przedmiotu sporu decydującego o właściwości rzeczowej sądu okręgowego z kwoty siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych na kwotę sto tysięcy złotych.
Wysokość opłaty sądowej od pozwu o zachowek
Opłata sądowa od pozwu o zachowek wynosi 5% wartości przedmiotu sporu. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata. Strona może również ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych, jeżeli nie jest ona w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Jak określić wartość przedmiotu sporu
W pozwie o zachowek, należy podać wartość przedmiotu sporu, którą podaje się w złotych, zaokrąglając w górę do pełnego złotego.
.
Powyższa informacja nie ma charakteru porady prawnej i nie wyczerpuje w całości omawianego zagadnienia. Każdy przypadek ze względu na swoją specyfikę wymaga indywidualnej analizy.
Radca prawny Sławomir Rejek